High Concept

High concept nedir? High concept bir film, filmin ürün ve ürünler topluluğu olarak alınıp, salona hedef seyirciyi çekecek yönlerinin öne çıkartılması ve/veya hedef seyircinin salona gelmesi için filmde yapılan değişikliklere açık bir film yapım türüdür. İsminin nereden geldiği hakkında yaptığım araştırma sonuç vermese de, tahmin yürütürsem Highly Conceptualized'ın kısaltması olması muhtemeldir :).
High concept "film yöntemi" - ki sanırım bunu bir film yapım yöntemi olarak kabul etmek daha doğru olacaktır - ticari sinemanın icat ettiği ve uyguladığı en kamaşık ve en detaylı yöntemlerden biridir. High concept aynı zamanda Low concept'in de var olmasının nedenidir; ki aslında Low Concept, High Concept olarak tasarlanmayan ya da High concept şablonuyla pazarlama çalışması yapılamayan filmlerin tümüne verilen isimdir.

Genelde bir filmin senaryo aşamasından itibaren dahil olur High Concept çalışmaları. Daha önce bir şekilde daha önce seyirciyle buluşmuş ve popüler eserler (müzikal, roman, kısa hikaye vs..) bu film yapım tarzının en çok bulmaya çalıştığı şeydir. Daha önce şekli farklı olarak satılmış bir metin ya da öykü pazarlama açısından çok büyük kolaylıklar ve avantajlar sağlayacaktır.

High Concept filmlerin en önemli özelliklerinden birisi de filmin tek ve öz bir cümleyle anlatılabiliyor olmasıdır. Bu yöntem filmin yan ürünlerini pazarlamada da çok etkili bir yöntemdir. Mesela Ç.Irmak’ın Issız Adam filmi; “Issız Adam, modern hayatın yalnızlaştırdığı insanları anlatan aşk üzerine bir film.” gibi özetlenebilirken N.B. Ceylan’ın Uzak filmi için bunu yapmak zordur, yapılsa bile çıkacak cümle Issız Adam’ın ki kadar ilgi çekici olmayabilir. Dolayısıyla Issız Adam’ın film müziği albümü için yapılan çalışmalar daha kolay olacaktır çünkü tek bir cümleden albüm “Concept”i yaratmak uzun bir paragraftan albüm düzenlemekten daha kolaydır. Örneğin “Günümüzden bir aşk hikayesi” cümlesi için bir şarkı bulunması “2000’li yıllarda yaşanmış, sosyal ve kültürel olarak farklı ortamlardan gelen iki insanın imkansız aşkının hazin hikayesi.” cümlesi için şarkı bulunmasından daha kolaydır.

Filmi bir ürün değil ürünler topluluğu şeklinde pazarlamayı gerektiren High Concept filmlerin projelendirilmesi sırasında önemli bir olgu da StarSystem’dan yararlanmasıdır. Hesaplanmış ve net olarak biliniyor olmasa da – ki son dönemde Amerikan pazarında bu tür analizler yapılmaktadır -  her aktörün ve her aktrisin bir sinemaya çekme gücü vardır. Bu şablonla yaratılmış filmler bunu her zaman filme olan farkındalığı arttırmak ve dikkat çekmek için kullanmıştır. Hangisinin daha kuvvetli olduğunu siz karar verin; “A.R.O.G. bir yontma taş filmi” “A.R.O.G. Cem Yılmaz’ın yeni filmi”. Üstelik bir de aynı genre(tür) filmlerin önemli başrol oyuncularından biri oynuyorsa daha önce ki filmlerine gönderme yaparak önemli bir kitleyle iletişim çok daha kolay gerçekleştirilir. Örneğin J.Travolta’nın Grease’e kattığı Star Power ölçülemez derecededir çünkü aynı genre bir film olan Saturday Night Fever’dan sadece 6 ay sonra gösterime girmiştir ve bu filmde kazandığı popülerliği Grease’e - aynı genre bir film olmasından dolayı – kolayca aktarmıştır. 

Genre yani tür H.C. filmlerin önemli başka bir unsurudur. Birden fazla türe dahil edilebilecek yada hiçbir türe dahil edilemeyecek bir film pazarlama açısından hem daha karmaşık hem de daha az hesaplanabilir olduğundan H.C. şablonuyla çalışmak daha zor olacaktır. Çünkü türü söylenemez ve bir cümlede özetlenemez bir film için pazarlama stratejisi belirlemek çok daha zor belki de imkansız olacaktır.
Pazarlama’nın film endüstrisindeki rolünü anlatmaya başlamak için en önemli basamaklardan biridir High Concept formülünü anlamak. Pazarlama açısından bir film ne kadar bir dünyaya ait olarak gösterilebiliyorsa o kadar iyidir. Marketing her öğesi daha önceden hesaplanmış; müziği, mekanları, oyuncuları buna göre seçilmiş film ile çalışmayı hatta bu filmi hesaplayarak yaratmayı her zaman daha çok tercih etmiştir amacına ulaşabilmek, daha çok seyirci çekebilmek için.

Post-classical sinema döneminin önemli bir –belki de tek – unsuru olan High Concept filmleri diğerlerinden ayıran en önemli özellik türe, stile verilen önem ve pazarlama/merchandising’in film yapımına dahil edilmesidir.